Ο Ευγενικός και ο συνηθισμένος άνθρωπος

http://www.theasis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=87:2008-10-22-19-52-46&catid=39:friederich-nietzsche&Itemid=45

Οι συνηθισμένες φύσεις θεωρούν όλα τα ευγενή και μεγαλόψυχα αισθήματα ασύμφορα, και, γι΄αυτό, πρώτα απ' όλα τα θεωρούν απίθανα. Κλείνουν το μάτι όταν ακούνε τέτοια πράγματα και μοιάζουν σαν να θέλουν να πουν: "σίγουρα κάποιο όφελος κρύβεται εδώ" δεν μπορεί να δει κανείς τι κρύβεται πίσω απ' το καθετί".
Υποψιάζονται τον ευγενικό άνθρωπο σαν να επιδίωκε αυτός λαθραία να εξυπηρετήσει το συμφέρον του. Όταν πείθονται όμως, με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, για την απουσία ιδιοτελών προθέσεων και κερδών, βλέπουν τον ευγενικό άνθρωπο σαν κανένα τρελό τον περιφρονούν όταν χαίρεται και γελούν με τη λάμψη των ματιών του. "Πώς μπορεί κανείς να χαίρεται με το ότι βρίσκεται σε μειονεκτική θέση; Πώς μπορεί κάποιος που έχει ανοιχτά μάτια να θέλει να βρίσκεται σε μειονεκτική θέση; Σίγουρα, το ευγενικό συναίσθημα πρέπει να σχετίζεται με κάποια αρρώστια του λογικού". Έτσι σκέφτονται και καγχάζουν όπως καγχάζουν και με την χαρά που αντλεί ένας τρελός από την ιδεοληψία του... Αυτό που διακρίνει τη συνηθισμένη φύση είναι ότι ποτέ δεν ξεχνάει το συμφέρον της, και ότι αυτή η σκέψη για το σκοπό και το συμφέρον είναι πιο ισχυρή κι από τα ισχυρότερα ένστικτα. Σοφία και περηφάνια των φύσεων αυτών είναι να μην επιτρέπουν στα παραπάνω ένστικτα να τις παρασύρουν να κάνουν ασύμφορες πράξεις.Σε σύγκριση μ' αυτές, η ανώτερη φύση, εκείνοι που είναι ευγενικοί, εκείνοι που δείχνουν μεγαλοψυχία και αυτοθυσία υποκύπτουν στα ένστικτα τους, κι όταν βρίσκονται στις καλύτερες στιγμές τους το λογικό τους σταματάει να λειτουργεί. Ένα ζώο που με κίνδυνο της ζωής του προστατεύει τα μικρά του ή που ακολουθεί το θηλυκό ακόμη και στο θάνατο κατά τη διάρκεια της περιόδου του οργασμού, δεν σκέφτεται τον κίνδυνο και τον θάνατο" το λογικό του σταματάει γιατί η ηδονή που του δίνουν τα μικρά ή το θηλυκό και ο φόβος μήπως τη στερηθεί το κυριεύουν ολοκληρωτικά...
Ενοχλείται κανείς μ εκείνους που υποκύπτουν στο πάθος της λαιμαργίας αλλά καταλαβαίνει τουλάχιστον την έλξη που γίνεται εδώ τύραννος δεν καταλαβαίνει όμως λόγου χάρη πώς μπορεί κάποιος να ριψοκινδυνεύει την υγεία του και την υπόληψη του για χάρη του πάθους για γνώση. Το γούστο των ανώτερων φύσεων στρέφεται σε εξαιρέσεις, σε πράγματα που αφήνουν ψυχρούς τους περισσότερους ανθρώπους και που δεν φαίνονται καθόλου ελκυστικά. Η ανώτερη φύση έχει ένα ξεχωριστό μέτρο της αξίας. Επιπλέον, συνήθως πιστεύει ότι η ιδιοσυγκρασία του γούστου της δεν είναι ένα ξεχωριστό μέτρο της αξίας. Αντίθετα, η ανώτερη φύση θεωρεί τις αξίες και τις μη αξίες της έγκυρες κατά γενικό κανόνα κι έτσι γίνεται ακατανόητη και μη πρακτική. Μια ανώτερη φύση πολύ σπάνια διατηρεί το απαραίτητο λογικό για να καταλάβει και να μεταχειριστεί τους συνηθισμένους ανθρώπους σαν τέτοιους. Κατά κανόνα δέχεται πως το δικό της πάθος υπάρχει αλλά μένει κρυμμένο σ'όλους τους ανθρώπους, και μάλιστα τούτη η πεποίθηση γίνεται φλογερή και εύγλωττη πίστη. Όταν όμως οι εξαιρετικοί αυτοί άνθρωποι δεν βλέπουν τον εαυτό τους σαν εξαίρεση, πώς είναι δυνατόν ποτέ να καταλάβουν τις συνηθισμένες φύσεις και να κάνουν μια αμερόληπτη εκτίμηση του κανόνα; Έτσι λοιπόν μιλούν κι αυτοί για την τρέλα, για το ασύμφορο και για τις φαντασιώσεις της ανθρωπότητας, γεμάτοι έκπληξη για την τόσο τρελή πορεία αυτού του κόσμου και για το ότι δεν αναγνωρίζει αυτό που του "είναι απαραίτητο". Αυτή είναι η αιώνια αδικία των ευγενικών.
Friederich Nietzsce