Δεν υπάρχει έλεγχος, μην αυταπατάσαι

Τύχη γαρ τα ανθρώπινα, έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες καθώς είχαν αντιληφθεί ότι ο έλεγχος του ανθρώπου πάνω και στην ίδια την ύπαρξή του ακόμη δεν ήταν εφικτή παρά μόνο μέχρι ένα βαθμό, όσο και να προσπαθούσε.
Από τότε βέβαια κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι με κύριο χαρακτηριστικό την αλματώδη τεχνολογική εξέλιξη και την διάχυση της τεχνολογίας και των καρπών της στον ευρύ πληθυσμό.
Η τεχνολογική ανάπτυξη και εφαρμογή έδωσε την ικανότητα στον άνθρωπο να αυξήσει τον έλεγχό του στο περιβάλλον του. Τον όπλισε με τη δυνατότητα να φτάνει να προβλέπει πράγματα με τόσο εύκολο τρόπο όσο ανεφάρμοστο ήταν την εποχή που ειπώθηκε η ρήση της αρχής αυτού του κειμένου.
Αργά στην αρχή και γρήγορα κατόπιν, ο άνθρωπος οδηγήθηκε στην εμμονή αναζήτησης του ελέγχου. Από τον έλεγχο της παραγωγής στον έλεγχο του καιρού και από εκεί στον έλεγχο της ασθένειας, του θανάτου, της ζωής, των σχέσεων, της φαντασίας και των συναισθημάτων.
Ο έλεγχος δίνει την ψευδαίσθηση της δύναμης και η δύναμη την ψευδαίσθηση του ελέγχου. Οι ψυχολογικές προεκτάσεις του ακρωτηριασμού του απρόβλεπτου ως παράγοντα από τη ζωή του ανθρώπου είναι πολλές και υπάρχουν πιο καταρτισμένοι για να τις αναλύσουν.
Προσωπικά προσπαθώ να συνδυάσω το φαινόμενο με την πολιτική συμπεριφορά του Έλληνα στις εκλογές, στις επικείμενες και γενικότερα.
Το ερώτημα «γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό ψηφίζει τα δύο «μεγάλα» κόμματα όταν ταυτόχρονα δηλώνει απηυδησμένο από αυτά δεν έχει μόνο μια απάντηση.
Δεν έχουν όλοι οι Έλληνες ψηφοφόροι διαπλοκή ή συμφέρον ή προσβλέπουν σε οφέλη ψηφίζοντας έναν από τους δυο εκπροσώπους του συστήματος.
Προσωπική θεώρηση είναι ότι ένα μεγάλο τμήμα των συμπολιτών μας ψηφίζει κάποιο από αυτά τα κόμματα για να έχει την ψευδαίσθηση ότι κάποιος διατηρεί ένα στιβαρό έλεγχο στην διακυβέρνηση της χώρας και κατά συνέπεια στον ίδιο.
Ο φόβος του αγνώστου ή του απρόβλεπτου ψυχαναγκάζει κάποιους από εμάς να αναζητήσουν την ασφάλεια του στερεότυπου που καλλιεργείται κάθε φορά που ακούγεται η φράση «τα κόμματα εξουσίας» λες και τα υπόλοιπα δεν θα μπορούσαν να ασκήσουν εξουσία αν τύχαινε να κληθούν να κυβερνήσουν.
Μια από τις παρενέργειες της διατήρησης της ψευδαίσθησης του ελέγχου είναι η επιβράδυνση της κοινωνικής κίνησης-δράσης. Αυτό συμβαίνει διότι για να διατηρηθεί ο έλεγχος ασκείται πίεση από το σύστημα στην διατήρηση στις τιμές των παραμέτρων (ας πούμε εκλογικά ποσοστά) που θα μπορούσαν να διαταράξουν μια καθεστηκυία τάξη.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνεται τροχοπέδη σε οποιουδήποτε είδος εξέλιξη. Καλό είναι εδώ να ορίσουμε την εξέλιξη διότι διάφορες φιλοσοφικές σχολές (κυρίως αυτές που είναι επηρεασμένες από θρησκευτικές αντιλήψεις) δεν ασπάζονται ότι υπάρχει εξέλιξη είτε στον άνθρωπο είτε στην κοινωνία του. Ως εξέλιξη λοιπόν νοείται η εισαγωγή οποιουδήποτε νέου χαρακτηριστικού που τελικά γίνεται αποδεκτό, άρα και καινό γνώρισμα, σε ένα είδος, ένα σύστημα ή μια κοινωνία.
Και αυτή η παράμετρος, της εξέλιξης δηλαδή, έχει πολύ σοβαρές συνέπειες – θρησκευτικές και φιλοσοφικές. Στην πολιτική οπτική που προσπαθώ να κάνω την σύνδεση μου δίνει μια απάντηση για το φαινόμενο των ποσοστών του Συ.Ριζ.Α.
Διαφωνώ με αυτό που είπε ο κ.Λαλιώτης, ότι ο Συ.Ριζ.Α. καρπώνεται τον χειμώνα του Πα.Σο.Κ. και όταν γυρίσει η άνοιξη στο «κίνημα» θα επανέλθει στα «φυσιολογικά» ποσοστά του.
Και πριν την διαμάχη για την ηγεσία στο Πα.Σο.Κ. –και μετά-ο πρόεδρος του δεν έπειθε για τις ηγετικές του ικανότητες. Δεν είναι δα και επτασφράγιστο μυστικό ότι οι Έλληνες δεν τον θεωρούν ικανό να ηγηθεί της διακυβέρνησης ή εν πάση περιπτώσει όχι τον ικανότερο.
Επίσης συνεχίζει η πλειονότητα του κόσμου να θεωρεί το Πα.Σο.Κ. σαν ένα κόμμα που συνεισφέρει στο σύστημα της διαφθοράς και της αναξιοκρατίας στην Ελλάδα (αφαιρούνται όσοι έχουν άμεσα συμφέροντα από τη διακυβέρνησή του). Ειδικά με την εμφανή σύνδεση στο σκάνδαλο τη Siemens όπως και η διαπλοκή του με το σκάνδαλο της μονής Βατοπεδίου.
Τι συνέβει τότε και ο Συ.Ριζ.Α. από +18% έπεσε απότομα στο +5%;
Τα ποσοστά στον Συ.Ριζ.Α. ανέβαιναν καθώς η αντιπολίτευση που έκανε ήταν ευθεία αντιπαράθεση στην κυβερνητική πολιτική, που εκφράζουν και Ν.Δ. και Πα.Σο.Κ. που γενικά ο κόσμος ήθελε σαν αντιστάθμισμα στην αλαζονεία ενός συστήματος που έμαθε να θεωρεί την εξουσία αυτοδίκαιη υπόθεση.
Η πτώση σηματοδοτήθηκε με την εξέγερση του Δεκεμβρίου. Μια εξέγερση που βασίστηκε στο θυμικό και στην υπερχείλιση συναισθήματος από την νέα γενιά προς ένα μέλλον που δεν είχε όραμα, αξίες και υποσχόταν την κενότητα των διαφημηστικών προτύπων.
Παρόλο που ο Συ.Ριζ.Α. δεν άλλαξε την αντιπολιτευτική του πολιτική ήταν ο μοναδικός φορέας του κοινοβουλευτισμού που προσπάθησε να αφουγκραστεί τι συνέβαινε, και που προσπάθησε να οικοιοποιηθεί ή να εκμεταλευτεί ενδεχομένως.
Όμως τέτοιου είδους καταστάσεις άνοιξαν στο κάστρο της λογικής μας την κεκρόπορτα του απρόβλεπτου. Τα πράγματα φάνηκαν εντελώς ρευστά για ένα σύστημα που αποζητα την σταθερότητα εναγωνίως.
Αυτό, μεταξύ και άλλων πολλών παραμέτρων – ίσως και πιο σημαντικών, ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά της επιζήτησης του ελέγχου χωρίς να τεθούν ερωτηματικά. Οι περισότεροι των κρατούντων της γενιάς μου και πάνω δεν μπόρεσαν να αντέξουν ότι οι καταστάσεις μπορούν να αλλάξουν κατά απρόβλεπτο τρόπο χωρίς να λαμβάνουν υπόψην τους δομές, ιεραρχίες και άσκηση εξουσίας με τον τρόπο που απλώς έχουμε μάθει. Πολλοί αντέδρασαν για να επιστρέψει αυτό που ήξεραν. Με τον ίδιο τρόπο αυτοί οι πολλοί ψηφίζουν «γιατί έτσι είναι και έτσι πρέπει να είναι». Και έτσι ο Συ.Ριζ.Α. έχασε το έρεισμά του, κυρίως αφού ανέχθηκε την αμφισβήτηση μιας τάξης που εκπροσωπεί και ο ίδιος και που δημιουργεί την ψευδαίσθηση του έλέγχου.
Και είναι μια ψευδαίσθηση που καταρρίπτεται συνεχώς κάθε φορά που συμβαίνει κάτι που απογοητεύει τους πολίτες (πχ σκάνδαλα) γιατί απ’ότι φαίνεται οι «ειδικοί και εκπαιδευμένοι» στην διαχείριση της εξουσίας παραμένουν άνθρωποι και έρμαια της αβύσσου του τρόπου που λειτουργεί ο άνθρωπος.
Ο Αριστοτέλης είχε πει, παρατηρώντας την Αθηναϊκή Δημοκρατία, ότι φαίνεται να στηρίζεται στην τύχη με τον τρόπο που λειτουργεί. Παρόλα αυτά ο τρόπος αυτός έδωσε σε εκείνο το πολιτικό σύστημα μια εκπληκτική ικανότητα ανανέωσης (μέσω του συστήματος της προστασίας της Δημοκρατίας από την υπερπροβολή –εξοστρακισμός- εκεί κανείς δεν θα ήθελε να υπερπροβάλλεται στα ΜΜΕ αν υπήρχαν) και δημιούργησε έναν από τους πολιτισμούς που εκτόξευσε την ανθρώπινη διανόηση μέσα από την ελευθερία σκέψης, έκφρασης και αποδοχής του απρόβλεπτου της εξέλιξης (δηλαδή της ενίσχυσης της διαδικασίας εμφάνισης νέων χαρακτηριστικών).
Θέλουμε να είμαστε περήφανοι γι’αυτόν τον πολιτισμό φοβόμαστε όμως να αφεθούμε στον τρόπο του. Έχουμε μάθει να θεωρούμε θέσφατα κάποια πράγματα με αποτέλεσμα να αυτοεγκλωβιζόμαστε σε καταστάσεις (που εκτός από αφύσικες) βρίσκονται μόνο μέσα στο μυαλό μας ως κατάλοιπα της παιδείας μας και του τρόπου σκέψης που μάθαμε να έχουμε.

Στις επικείμενες εκλογές -και σε κάθε εκλογή- ας σκεφτούμε ότι ψηφίζοντας παίρνουμε τον έλεγχο σε ένα πράγμα, στο να χάσει τον έλεγχο πάνω μας ένα σύστημα που στηρίζεται στο να μας τροφοδοτεί με την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να ελέγξει τα πράγματα για εμάς.

Δεν είναι εφικτός ο έλεγχος των καταστάσεων, είναι δυνατή η ανάληψη της ευθύνης για αποφάσεις που μας αφορούν.