Με αφορμή την σαρκαστική ερώτηση ενός φίλου για το πως πέρασα το Halloween, την γιορτή των νεκρών ουσιαστικά με κάποιες συγγένειες στο δικό μας καρναβάλι, και που δεν γιορτάζω, ανέπτυξα κάτι πουμε προβλημάτιζε από καιρό και που τελευταία μπόρεσα να κάνω συγκεκριμένο λόγο.
Ως ορθολογιστής, όχι ότι έχω την ορθή λογική αλλά ότι προσπαθώ να δω μέσω της λογικής ορθά τα πράγματα, οφείλω στον εαυτό μου να τα δημοσιεύσω όλα αυτά. «Μόνο ο ανόητος εμμένει στις απόψεις του χωρίς λόγο» και ελπίζω ότι δεν είμαι τέτοιος.
Στις μέρες μας που η επιστήμη εξελίσεται με ρυθμούς ραγδαίους και η τεχνολογία υτην εφαρμόζει άμεσα στην ζωή των ανθρώπων εύλογα αναρωτιέται κανείς, κάποιος που δεν πιστεύει ουσιαστικά, τι ρόλο ύπαρξης έχει η θρησκεία σήμερα.
Προσωπικά ενώ δεν έβρισκα πραγματικό ρόλο πάντα υπέθετα ότι υπήρχε μια ανάγκη που εκπληρώνει ή πιο σωστά που οι άνθρωποι περιμένουν , συνήθως υποσεινήδητα να εκπληρώσει.
Τι είναι όμως αυτό το ακατανόητο που πιέζει πολλούς ανθρώπους να κινηθούν προς τη θρησκεία, να νιώθουν την ανάγκη να «αναγεννηθούν» και να πλησιάσουν την «αλήθεια».
Το κλειδί νομίζω ότι βρίσκεται στην ψυχή, στον ορισμό όπως προσπαθώ να δώσω μέσα από το πρίσμα της πραγματικότητας, της εμπειρίας και της επιστήμης.
Ο ορθολογισμός ως λειτουργία του συνεισητού εγώ ενώ μπορεί να εξησει τον κόσμο και να προωθήσει την γνώση την τεχνολογία κλπ , εντούτοις δεν δύναται, όχι να χειραγωγήσει, αλλά ούτε εξηγήσει ή να καταλάβει την λειτουργία του ασυνείδητου που χτίζεται ουσιαστικά απόντος του συνειδητού λογικού εγώ
(
http://kopria.blogspot.com/2008/11/blog-post.html )
και τελικά αυτό το ασυνείδητο λόγω της έλειψης επικοινωνίας αναπτύσεται μόνο του, σε πολλές περιπτώσεις δημιουργώντας «σχιζοφρενικές» τάσεις στο άτομο που αντανακλούνται και στον πολιτισμό του.
Τι είναι αυτό που λείπει από τον σύγχρονο άνθρωπο; Μα να επικοινωνήσει με την «ψυχή του» με το, ακατανόοητο συνήθως αλλά ισχυρό και πιεστικό αφόρητα όταν προσπαθούμε να μη το λάβουμε υπ’όψην μας, ασυνείδητο.
Ο τρόπος είναι τόσο απλός όσο και χαώδης, λογικός στην αντίληψη αλλά ακατανόητος, κυρίως για μας τους ορθολογιστές, στην πράξη του. Είναι η πράξη του συμβολισμού. Μια διαδικασία ενεργειών που ενώ δεν λένε τίποτα στο λογικό και ενσυνείδητο Εγώ, παρόλα αυτά μέσα από την ιεροτελεστία συμβολίζει και αποσυμβολίζει την πραγματικότητα με συναισθήματα.
Εκεί στην πραγματικότητα βρίσκεται η ανάγκη ύπαρξης της θρησκείας και γι'αυτό υπάρχει μαζί με τον άνθρωπο, όχι λόγω ύπαρξης ανώτερης δύναμης αλλά λόγω ανάγκης επικοινωνίας με το εσωτερικό ασυνείδητο μας, γι α να αισθανθεί τον κόσμο, να εκφραστεί μέσα από συναισθήματα, να κάνει τον άνθρωπο να νιώσει, και πέρα από το να κατανοήσει να βιώσει.
Οι θρησκείες σε αυτό τα κατάφεραν περίφημα, γιατί άφησαν να βγει από μέσα το συναίσθημα, ο «φυσικός» εαυτός, ο κρυμένος και βαθύς, αυτός που που «όταν λέει να χαίρεσαι, χαίρεσαι και όταν λέει να πονάς, πονάς» (Φ.Νίτσε) και κωδικοποίησε τα γενικά και παρόμοια ώστε να δημιουργεί το συλλογικό ασυνείδητο της κοινότητας, αλλά και αφήνοντας την κάθε προσωπική ιδιαιτερότητα να εκφραστεί, είτε ιδιαιτέρως(προσωπικες θεότητες, ήρωες κλπ), είτε δημοσία(όργια κλπ) αφήνοντας το προσωπικό να βρει την δική του ισοροπία και ενεργώντας συνδετικά στην κοινοτική ισορροπία συντηρώντας ένα συλλογικό ασυνείδητο ισορροπημένο και από τα επιμέρους και σαν σύνολο.
Εδώ είναι το πρόβλημα των δογματικών θρησκειών διότι κάτω από το πρίσμα του δόγματος ευνουχίζουν την προσωπική θεώρηση, που είναι και η βασικότερη στην ισορροπία και την ψυχική υγεία. Αυτό γίνεται διότι τυποποιούν και περιχαράζουν την ιεροτελεστική-συμβολική έκφραση ανακόπτωντας την επικοινωνία με το κάθε έκαστο ασυνείδητο αφού περιορίζουν τον τρόπο και μάλιστα καταδεικνύοντας το «σωστό» όρος που είναι, από την φύση του περιοριστικός.
Στον αντίποδα οι ορθολογιστές, σαν εμένα, στην προσπάθεια να κατανοήσουν απαξιώνουν και συντρίβουν κάτι που δεν επιδέχεται κατανόησης αλλά βίωσης και απελευθέρωσης. Όσο και να κατανοεί τι σημαίνει ένα συναίσθημα, από ποιούς βυθούς πηγάζει και σε ποιά διάθεση τον οδηγεί, δεν μπορεί ούτε να το ελέγξει ούτε να το κοινωνήσει διότι αρνείται τον τρόπο του.
΄Ισως οι πρώτες θρησκευτικές-λατρευτικές-ιεροτελεστικές ενέργειες τουανθρώπου ήταν πιο αποτελεσματικές σε αυτό που κοινωνούσαν διότι η ίδια η φύση του ανθρώπου θήτευε στο φυσικό της περιβάλλον που δίδασκε τον τρόπο βίωσης.
Το δόγμα από τη μια και η προσπάθεια κατανόησης μόνο από την οπτική του ενσυνείδητου κατέστησαν ανάπηρη την προσωπικότητα.
Ίσως δεν έχει σημασία να κατανοούμε κάτι, ίσως να είναι τόσο πολύπλοκο όσο και χαοτικό που να μην μπορούμε, ίσως απλώς πρέπει να χαλαρώσουμε και να αφουγκραστούμε αυτό που συναισθανόμαστε.
Να εξελιχθούμε σε λογικο-συναισθηματικές ενιαίες οντότητες, με τον τρόπο του ο καθένας. Να ξανα-ανακαλύψουμε το συμβολισμό της φύσης μας...
Σαν απάντηση στο σχόλιο του καλού φίλου Διόδοτου θα ήθελα να πρόσθέσω ότι δεν λέω τι είναι η θρησκεία ή πως λειτουργεί. Προσεγγίζω ανάποδα το θέμα. Ο άνθρωπος έχει κάποιες ανάγκες (εν προκειμένω συμβολισμών) που απορρέουν από την ίδια του τη φύση και η "θρησκεία" (ως σύστημα συμβολισμών και ιεροτελεστιών) μπορεί και τις καλύπτει. Το πως από μια ανάγκη εξελίσεται ένα φαινόμενο (όπως της διαπλοκής εξουσιών ή/και της εκμετάλευσης) είναι άλλο θέμα...